Bir Genizeti Hikayesi... GENİZ ETİ-BADEMCİKLER

Sağlık alanına ilgim her daim vardı hatta tıp okumayı bile düşünmüştüm zamanında da Kalp Damar Cerrahı olan amcam ısrar etmişti tıp okumamam konusunda. 3 yıl kadar sağlık sektöründe (İlaç firmasında) çalışmıştım. Akabinde yüksek lisansımı Uluslar arası İşletmecilik alanında tamamladım ve kendi alanımda çalışmaya başladım ta ki Sudelina’mız hayatımızın merkezine yerleşene kadar. Artık sadece bir anneyim ben.  Sadece Sudelinamın annesiyim. Dolayısı ile artık ilgim daha çok çocuk sağlığı ve gelişimi, çocuk davranışları ve psikolojisi alanlarına kaymış durumda. 

Konu çocuk sağlığı olduğunda kesinlikle ilk ve tek akılıma gelen isimdir OKTAY DİKMEN. İzmir’in efsane doktoru, eşimin bebeklik kurtarıcısı, kızımın sağlık danışmanıdır Oktay DİKMEN. Ne zaman kendisinden habersiz bir üniversiteye ya da hastaneye gitsem mutlak yanlış bir teşhis ya da gereksiz bir tedavi ile karşılaşmış olmam dolayısı ile Oktay Hocamın söyledikleri emir gibidir benim için.  (Oktay Dikmen’in muayenehanesi Alsancak Tekin Acar’ın üstünde olup arzu eden ile iletişim bilgilerini paylaşabilirim). 

Son ziyaretimizde Oktay Hocam bize Sudelina için kalıcı ve kesin bir çözüm istiyorsak artık Genizetini aldırmamiz gerektiğini söyledi ve eğer bu operasyonu yaptıracaksam da kesinlikle Amerika’da ikamet eden ve yıl içinde sadece birkaç ay Türkiye’de bulunan Prof.Dr Mustafa PALANDÖKEN hocanın yapmasını önerdi ve bizi Mustafa Hocaya yönlendirdi. Şansımıza Sayın Mustafa PALANDÖKEN İzmir’deydi ve kendisi ile aynı gün görüşme fırsatımız oldu. Biz ilk görüşte kendisine yürekten inandık. Çünkü Sudelina’nın fizyolojik yapısını bizlere çok net anlattı “Burnunuza bir mandal taktığınızda ne kadar yaşayabilirseniz kızınız da o kadar sağlıklı işte” diyerek empati yapmamızı sağladı. Çocuklarla önce iletişim kurup arkadaş olmayı akabinde tedavi etmeyi tercih eden bir doktor Mustafa Hoca. 1942 doğumlu dünyanın çeşitli ülkelerinin saygın hastanelerinde çalışmış olan Mustafa Palandöken 3 – 4 gün içinde aldığımız bir kararla bu gün kızımızın geniz eti operasyonunu gerçekleştirdi.  Bu kadar kolay olacağını, daha ilk dakikalar itibari ile ciddi bir değişim yaşayacağımızı birisi öncesinde söylese asla inanmazdım. Herşey çok şükür yolunda gitti ve yaklaşık 15 saatir kızım artık sağlıklı oksijen soluyabiliyor. 

Öncesinde tabi ki çok araştırdık, çok okuduk, çok soruşturduk ve Mustafa Hoca da bizi yeterince bilgilendirdi. Geniz eti büyümesi zamanında tespit edilemeyen ve uzun süre geniz eti sorunu yaşayan çocuklarda ilerleyen zamanlarda genizetinin hipofiz bezine baskı yaptığını bunun da beynin ve bedenin gelişimi adına ciddi sorunlar doğurabildiğini öğrendik. Aynı zamanda kulak yoluna yönelen sıvı birikmesinin işitme sorunlarına yol açtığını, çocukların kulaklarına tüp takılması yoluyla tedavi edildiğini kavradık irkilerek. Biz tam sınırdaydık. Geniz etimiz yaşam kalitemizi ciddi anlamda etkilemekle birlikte henüz kulak yolunda sıvı birikmesi ve hipofiz bezini tetikleme söz konusu değildi. Ancak söylediğim gibi sınırdaydık ve her an söz konusu şikayetlerle karşılaşabilecektik. Kocaman kocaman olmuş bir geniz etimiz ve kalitesi tamamen bozulmuş uyku düzenimiz ve neredeyse hiç olmayan bir yeme alışkanlığımız vardı. Çocuk sürekli huzursuz sürekli tıkalı ve keyifsizdi. Oyun oynarken bile yanında olmamı istiyor ve sürekli burnunu işaret ediyordu. Bu gün huzurlu ve mutluyuz ve ilk kez solumadan horlamadan ağzını sonuna kadar açmadan uyuyor kuzumuz. En korkulan noktalardan biri de geniz eti sorununun ilerleyen zamanlarda kaka tutamama, çiş tutamama ve zihinsel yavaşlamaya yol açıyor olması. 

Saygıdeğer Dr. Oktay DİKMEN Hocamızın Geniz eti ve Bademciklerle ilgili detaylı ve aydınlatıcı aşağıdaki paylaşımı okumanızı öneririm.

GENİZ ETİ-BADEMCİKLER

ADENO TONSİLLİTİS (AMELİYATLARI)

Bademcikler lenfoid sistemin boğaza yerleşmiş dokularıdır.

Bademciklerin tıkanma yapacak kadar büyümesi ve sık tekrarlayan bademcik enfeksiyonları operasyon endikasyonudur.

Büyüme akut veya süregelen enfeksiyonlar sonucu olur.

Ancak;  enfeksiyon her zaman büyümeyi oluşturmaz bazen süregelen iltihaplı bademcikler ufak ve farenx kolonları içinde gömülmüş olabilirler.

Akut enfeksiyonda ileri derecede büyüyen bademcikler enfeksiyon geçince tekrar eski hallerine dönebilirler. Bir de yaşla birlikte dokuda küçülme oluşabilir.

Ön pilikaların sürekli hiperemik (kızarık) olması boyun lenf düğümlerinin şiş olması süregelen bademcik enfeksiyonu (kronik tonsillit) için bademcik büyüklüğünden daha geçerli bir bulgudur.

ENFEKSİYONLAR NEDENİ İLE DOKUSU BOZULAN BADEMCİKKORUYUCULUĞUNU KAYBEDER.

VÜCUTTA BADEMCİĞİN ALINMASINDAN SONRA EKSİKLİĞİNİN BİLİNEN HİÇ BİR ZARARI YOKTUR.

Solunumu engelleyen çok büyük bademcikler ve geniz eti olan çocuğa 6. Aydan itibaren operasyon yapılabilir  (tıbbi kesin bir zorunluluk varsa yaş engel değildir).

Normalde endikasyon var ise 3 yaştan sonra bademcik ve geniz eti operasyonları rahatlıkla yapılabilir.

ADENOİDLER (Geniz eti-Geniz bademciği)

Genzi eti de denilen adenoidler aynı bademcik gibi lenfoid dokudadır.

Burun boşluğunun arka kısmı ile damağın yani boğazın üst kısmında yer alır.

Nasofarenx (geniz) deki lenfoid dokuların büyümeleri (hipertropisi) ve enfekte olmaları (iltihaplanmaları) ekseri bademcikler ile birliktedir.

 ENFEKSİYONLAR SONUCU BÜYÜYEBİLDİĞİ GİBİ ALLERJİK NEDENLERLEDE BÜYÜYEBİLİR.

Adenoidlerin büyümesi nasofarenx kubbesini doldurarak; havanın b urundan geçmesini önler ve kulakta nasofarenxe acılan östaki borularını tıkar orta kulak enfeksiyonu ve işitme bozukluğu yaratır.

Bu durumda; ağızdan soluma, süregelen burun akıntısı, burundan konuşma (rinolali) karekteristikdir.

Burundan solunum yapılamaması burundan geçişte ısınıp süzülen havanın direkt ağızdan soğuk ve süzülmeden alınması sonucu larenx de oluşan tahriş özellikle geceleri gelen öksürük krizleri ile karşımıza çıkar.

Adenoidlerin büyklüğünde: İştahsızlık, yorgunluk, horlama, huzursuz uyku, uykudan ağlayarak uyanma, tat ve koku duyusunda bozulma, büyüme, gelişmede durgunluk , giderek yüzün şekil bozukluğu (üst dişlerin öne itilmesi, yüzün çirkinleşmesi, ağzın devamlı açık oluşu nedeni ile aptal bir görünüm- Facies adoneicus) ayrıca diş gıcırdatma ve boyun lenf bezlerinde şişmede sık görülür.

ADENOİDEKTOMİ (GENİZ ETİ OPERASYONU)

·         Adenoidlerin çok büyük oluşu tekrarlayan enfeksiyonlar.

·         Östaki tüpüne etki (tıkama) ile orta kulakta sıvı birikimi (efüzyon) veya süre gelen orta kulak enfeksiyonu.

·         İşitme kaybı oluşturması.

·         Süregelen sinüsitis (sinüs deliklerinin tıkanması)

·         Sürekli ağızdan solunum ve abartılı horlama.

·         Uyku apnesi, uyku bozuklukları.

·         Adenoid yüz (aptal görünüm) gelişmesi.

·         Tekrarlayan veya süregelen naso farenjitis.

Geniz eti operasyonu için endikasyon oluştururlar.

ADENOTONSİLLEKTOMİ (BADEMCİK VE GENİZ ETİ OPERASYONU)

·         Sık tekrarlayan iltihaplar: yılda 5-7 atak, iki yıl süresince 5 atak, üç yıl süresince yılda 3

atak gibi .

 Özet olarak yılda ortalama 4 ten fazla atak olursa okul çağı çocuklarında 6 ayda 3-5 atak oluşursa  depo penisilin ile  koruma uygulanır ancak yakınmalar devam ederse operasyon şarttır.

·         Tekrarlayan bademcik iltihabına bağlı ateşli havale veya kalp kapakçık hastalığı oluşursa (operasyon; enfeksiyon sayısını azaltır ancak akut romatizmal ateşi önlemez)

·         Tedavilere inatçı süregelen bademcik iltihapları, tekrarlayan boyun lenf bezi iltihapları.

·         Peritonsiller apseler (bademcik ve çevre dokuyu saran yumuşak dokuda oluşan apselerdir çok ciddi bir tablodur).

·         Yutmayı ve solunumu güçleştiren, beslenme,gelişme,konuşma bozukluğuna sebep olan büyümüş geniz eti ve  bademcikler, devamlı ağız solunumu, abartılı horlama, uyku apnesi, uyku bozuklukları.

·         Kronik tonsillitis -süregelen bademcik iltihabı-( Bu tabloda bademcik kriptleri arasında beyaz renkli peynirimsi maddeler oluşur.)

·         Difteri taşıyıcılığı.

·         Bademcik tümörü şüphesi.

Bütün bunlar mutlak alınma sebeplerini oluştururlar.

RELATİF( NİSPİ) ENDİKASYONLAR

·         Cervical lenfadenid (Boyun lenf bezleri iltihabı).

·         Tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonu.

·         Beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarından sonra oluşan sistemik hastalıklar örneğin(Akut  romatizmal ateş,  glomerulonefritis gibi).

·         Ateşli havalelere sebep olan bademcik enfeksiyonları.

OPERASYON: Enfeksiyon geçtikten iki üç hafta sonra yapılır.

Operasyon gerektiği, şart olduğu halde bademcik ve geniz etinin immün sistem için gerekliliği birçok ailede tereddüt yaratmaktadır. Ancak bunların immün sistem için gerekliliği immünolojik cevap ve hastalıkları önlemedeki rolleri bugün için şüphelidir.

KOMPLİKASYON:  En çok korkulan  kanamadır çocukların %3 ünde sıklıkla operasyondan sonraki ilk 24 saatte bazen de operasyondan 10 gün sonra oluşabilir.

Ödem:  Operasyon alanında nadiren oluşur ve solunum sıkıntısı yaratabilir.

KONTRENDİKASYON (Operasyonun yapılamama durumu) :

·         Pıhtılaşma bozuklukları.

·         Yarık damak.

·         Çocuk felci salgınları dönemi.

·         Boğazda akut enfeksiyon varsa.

·         Küçük dilin iki parçalı (bifid uvula) durumlarında çocuklarda hipernasal konuşmaya yol açacağı için operasyon yapılamaz.