BAŞARILI ÇOCUK YETİŞTİRMENİN PÜF NOKTALARI
Biz ebeveynlerin çocuklarımıza dair ilk sırada gelen beklentisidir başarılı olmaları. Onların başarılı olmaları yüksek not almaları, her hangi bir dalda uzmanlık seviyesine ulaşmaları uğruna yapmayacağımız şey, ödemeyeceğimiz bedel yok gibidir, çok önemseriz biz ebeveynler çocuklarımızın başarılarını. Onların başarıları ile övünür, kendi başarımız gibi görür memnuniyet duyarız.
Peki daha başarılı, daha sosyal ve daha etkin çocuklar yetiştirmek için ebeveynlere düşen görevler yok mu? Aynı mizaç özelliklerine sahip çocuklar bazı ailelerde eşsiz başarılara imza atıp, ahlaki yönden gelişmiş, değerlerine sahip olarak hayatlarına devam ederken, diğerleri neden başarısız, öz değeriz ve mutsuz yetişiyor?
Başarı anlayışı aileden aileye hatta kişiden kişiye değişiyor mu? Başarının ölçütü nedir? sorularına yanıt vermeden başarıya dair yorum yapmak çok da anlamlı değil aslında. Çünkü her ne kadar tüm ebeveynlerin beklentisi "başarı" olsa da "başarılı çocuk" algısı kültürel, ailesel ve bireysel olarak değişiyor. Kimine göre derslerindeki ve okuldaki başarı ölçütü karne notları iken, kimine göre çok iyi piyano çalması, aktif uğraştığı spor dalında yüksek performans sergilemesi, başkaları tarafından övülmesi başarı sayılabiliyor. Manevi değerleri yüksek, iyiliksever, saygılı olması kiminin kriteri ama tüm bunların yanında okul performansı ve sınav notu ısrarla hala öncül başarı kriteri kabul ediliyor. Oysa atom bombası üreten bilim adamları, insanların hayatını hiçe sayan hekimler, bilimsel deneyleri ile hayatın sonunu hazırlayan eğitimli kişiler, kendi çıkarları uğruna diğerlerini hiçe sayan politikacılar ve sentetik madde üreterek milyonlarca genci zehirleyen ürettikleri silahlarla terörü besleyen pek çok akademik başarısı yüksek insan var dünya üzerinde. Salt IQ gelişimine yönelik eğitimi önemseyerek başarı kriteri kabul etmek ve değerler eğitimini önemsememek sanırım neslimizin en önemli sorunu.
Aileler ısrarla akademik başarıyı ön plana çıkaracak eğitim içeriklerini ve pozitif bilim ağırlıklı etkinlikleri öncül başarı için olmazsa olmaz olarak kabul ediyor. Neden? Çünkü günümüz dünyasında "diploma" adı verilen kağıtlar, "sertifika" adı verilen belgeler olmadan iş hayatında çocuğun yer edinebilmesi her geçen gün imkansızlaşıyor. Herkes çocuğunun en iyi üniversitelerden mezun, en fazla yabancı dil bilen ve ayırt edici sertifikaları ile ön plana çıkması gayretinde belki de haklı olarak.
Peki hem değerleri olan hem de akademik başarısı yüksek çocuk yetiştirmek için nelere dikkat etmeliyiz.
1. Çocuğa okul öncesi dönem de dahil olmak üzere "başarabileceği", "denemekten vazgeçmemesi" ve "kendisine güvendiğinizi" her fırsatta tekrarlayın ve başaracağına olan inancınız daima tam olsun. Önce siz çocuğunuza inanın ve kendisinin de inanmasını sağlayın.
2. Çocuğun deneyimlediği ilk başarısızlıkta onu eleştirmeden, tekrar denemesi ve mutlaka başaracağı yönünde motive edin. Başarısızlık duygusu olmasaydı başarı duygusunun hiç bir önemi kalmazdı unutmayın. Yılmadan yeniden denemesi için teşvik edin.
3. Öğretmen ve ebeveyn teşviğinin çocuğun başarısında anahtar rol oynadığı bilimsel olarak kanıtlanmış. Çocuğunuzun öğretmenleri ile belirli periyotlarda görüşerek çocuk hakkında geri bildirim almanın önemine inanın ve öğretmen geri bildirimleri doğrultusunda çocuğunuzu yönlendirin.
4. Çocuğu ders çalışması konusunda sürekli uyarmak yerine görev bilinci gelişmiş çocuklar yetiştirmek için adım atın. Elbette gereksinim duyduğu işin içinden çıkamadığında çocuğunuza yardımcı olun ancak bir an önce bitsin diye ödevini onun adına yapmayın, araştırması konusunda teşvik edici olun.
5. Siz eğlenip TV izlerken çocuğunuzun kitap okumasını beklemeniz çocuğunuzda hiç bir işe yaramaz. Her çocuk modelleyerek öğrenir ve alışkanlık kazanır. Çocuğunuzun göreceği şekilde kitap alışverişleri yapmayı, kitap okumayı ve araştırma yapmayı önemseyin.
6. Çocuğunuz size bir şey sorduğunda çok emin olduğunuz konular dahi olsa yanıtlamadan önce çocuğunuzun ne düşündüğünü sorun. Onu düşünmeye ve yanıtı bulmaya teşvik edici sorularla yönlendirin. Bilmediğiniz sorular için birlikte araştırmayı önerin. Hiç bir soruyu okul öncesi dönem dahil olmak üzere yanıtsız bırakmayın. Bilmediğinizi ve araştıracağınızı söylemekten çekinmeyin.
7. Oyunun çocuğun gelişimi ve başarısı için olmazsa olmaz olduğunu unutmayın. Erken çocukluk döneminden itibaren akademik başarısına katkı sunacak ve düşünmeye yönlendirecek oyun ve oyuncaklar seçmesi konusunda rehberlik edin. Puzzle, Lego, Robotik Kodlama, Satranç, Dama, Go, Strateji ve akıl oyunları ile gelişimini yaşına göre destekleyin.
8. Görsel ve Sayısal Gelişim Oyunlarını ailece oynayarak hem eğlenin hem de çocuğunuzun gelişimine katkıda bulunun.
9. Ahlaklı ve erdemli olması, değerlere saygılı birey olmasının çok başarılı olmasından daha önemli olduğunu unutmayın. Çocuğunuza başkalarına karşılı saygılı olmayı, büyüklere değer vermeyi, yalan söylememeyi ve sürekli ben merkezci olmamayı öğretin. Sürekli ben odaklı yetiştirilen çocukların ileride mutsuz olacağını ve narsistik özellikler taşıyacağını dikkate alın.
10. Sorgulayan, sorumluluk sahibi ve değerleri olan çocuğunuzun başarılı olmak ile hiç bir zaman kaygısı olmayacaktır. Zaman zaman hata yapsa, başarısız olsa bile kendini affedebilen ve mücadele ruhu gelişmiş çocuklar gelecekte "başarılı bireyler" olarak karşımıza çıkacaklar. Çocuğunuzun mücadele ruhunu besleyin.
