Sağlık alanına ilgim her daim vardı hatta tıp okumayı bile
düşünmüştüm zamanında da Kalp Damar Cerrahı olan amcam ısrar etmişti tıp
okumamam konusunda. 3 yıl kadar sağlık sektöründe (İlaç firmasında)
çalışmıştım. Akabinde yüksek lisansımı Uluslar arası İşletmecilik alanında
tamamladım ve kendi alanımda çalışmaya başladım ta ki Sudelina’mız hayatımızın merkezine
yerleşene kadar. Artık sadece bir anneyim ben. Sadece Sudelinamın annesiyim. Dolayısı ile
artık ilgim daha çok çocuk sağlığı ve gelişimi, çocuk davranışları ve
psikolojisi alanlarına kaymış durumda.
Konu çocuk sağlığı olduğunda kesinlikle ilk ve tek akılıma
gelen isimdir OKTAY DİKMEN. İzmir’in efsane doktoru, eşimin bebeklik
kurtarıcısı, kızımın sağlık danışmanıdır Oktay DİKMEN. Ne zaman kendisinden
habersiz bir üniversiteye ya da hastaneye gitsem mutlak yanlış bir teşhis ya da
gereksiz bir tedavi ile karşılaşmış olmam dolayısı ile Oktay Hocamın
söyledikleri emir gibidir benim için.
(Oktay Dikmen’in muayenehanesi Alsancak Tekin Acar’ın üstünde olup arzu
eden ile iletişim bilgilerini paylaşabilirim).
Son ziyaretimizde Oktay Hocam bize Sudelina için kalıcı ve
kesin bir çözüm istiyorsak artık Genizetini aldırmamiz gerektiğini söyledi ve
eğer bu operasyonu yaptıracaksam da kesinlikle Amerika’da ikamet eden ve yıl
içinde sadece birkaç ay Türkiye’de bulunan Prof.Dr Mustafa PALANDÖKEN hocanın
yapmasını önerdi ve bizi Mustafa Hocaya yönlendirdi. Şansımıza Sayın Mustafa PALANDÖKEN
İzmir’deydi ve kendisi ile aynı gün görüşme fırsatımız oldu. Biz ilk görüşte
kendisine yürekten inandık. Çünkü Sudelina’nın fizyolojik yapısını bizlere çok
net anlattı “Burnunuza bir mandal taktığınızda ne kadar yaşayabilirseniz
kızınız da o kadar sağlıklı işte” diyerek empati yapmamızı sağladı. Çocuklarla
önce iletişim kurup arkadaş olmayı akabinde tedavi etmeyi tercih eden bir
doktor Mustafa Hoca. 1942 doğumlu dünyanın çeşitli ülkelerinin saygın hastanelerinde
çalışmış olan Mustafa Palandöken 3 – 4 gün içinde aldığımız bir kararla bu gün kızımızın
geniz eti operasyonunu gerçekleştirdi. Bu kadar kolay olacağını, daha ilk dakikalar
itibari ile ciddi bir değişim yaşayacağımızı birisi öncesinde söylese asla
inanmazdım. Herşey çok şükür yolunda gitti ve yaklaşık 15 saatir kızım artık
sağlıklı oksijen soluyabiliyor.
Öncesinde tabi ki çok araştırdık, çok okuduk, çok soruşturduk
ve Mustafa Hoca da bizi yeterince bilgilendirdi. Geniz eti büyümesi zamanında
tespit edilemeyen ve uzun süre geniz eti sorunu yaşayan çocuklarda ilerleyen
zamanlarda genizetinin hipofiz bezine baskı yaptığını bunun da beynin ve
bedenin gelişimi adına ciddi sorunlar doğurabildiğini öğrendik. Aynı zamanda
kulak yoluna yönelen sıvı birikmesinin işitme sorunlarına yol açtığını,
çocukların kulaklarına tüp takılması yoluyla tedavi edildiğini kavradık
irkilerek. Biz tam sınırdaydık. Geniz etimiz yaşam kalitemizi ciddi anlamda
etkilemekle birlikte henüz kulak yolunda sıvı birikmesi ve hipofiz bezini
tetikleme söz konusu değildi. Ancak söylediğim gibi sınırdaydık ve her an söz konusu
şikayetlerle karşılaşabilecektik. Kocaman kocaman olmuş bir geniz etimiz ve
kalitesi tamamen bozulmuş uyku düzenimiz ve neredeyse hiç olmayan bir yeme
alışkanlığımız vardı. Çocuk sürekli huzursuz sürekli tıkalı ve keyifsizdi. Oyun
oynarken bile yanında olmamı istiyor ve sürekli burnunu işaret ediyordu. Bu gün
huzurlu ve mutluyuz ve ilk kez solumadan horlamadan ağzını sonuna kadar açmadan
uyuyor kuzumuz. En korkulan noktalardan biri de geniz eti sorununun ilerleyen
zamanlarda kaka tutamama, çiş tutamama ve zihinsel yavaşlamaya yol açıyor
olması.
Saygıdeğer Dr. Oktay DİKMEN Hocamızın Geniz eti ve
Bademciklerle ilgili detaylı ve aydınlatıcı aşağıdaki paylaşımı okumanızı
öneririm.
GENİZ ETİ-BADEMCİKLER
ADENO TONSİLLİTİS (AMELİYATLARI)
Bademcikler lenfoid sistemin boğaza yerleşmiş dokularıdır.
Bademciklerin tıkanma yapacak kadar büyümesi ve sık tekrarlayan
bademcik enfeksiyonları operasyon endikasyonudur.
Büyüme akut veya süregelen enfeksiyonlar sonucu olur.
Ancak; enfeksiyon her zaman büyümeyi oluşturmaz bazen süregelen
iltihaplı bademcikler ufak ve farenx kolonları içinde gömülmüş olabilirler.
Akut enfeksiyonda ileri derecede büyüyen bademcikler enfeksiyon geçince
tekrar eski hallerine dönebilirler. Bir de yaşla birlikte dokuda küçülme
oluşabilir.
Ön pilikaların sürekli hiperemik (kızarık) olması boyun lenf
düğümlerinin şiş olması süregelen bademcik enfeksiyonu (kronik tonsillit) için
bademcik büyüklüğünden daha geçerli bir bulgudur.
ENFEKSİYONLAR NEDENİ İLE DOKUSU BOZULAN BADEMCİKKORUYUCULUĞUNU
KAYBEDER.
VÜCUTTA BADEMCİĞİN ALINMASINDAN SONRA EKSİKLİĞİNİN BİLİNEN HİÇ BİR
ZARARI YOKTUR.
Solunumu engelleyen çok büyük bademcikler ve geniz eti olan çocuğa 6. Aydan
itibaren operasyon yapılabilir (tıbbi kesin bir zorunluluk varsa yaş
engel değildir).
Normalde endikasyon var ise 3 yaştan sonra bademcik ve geniz eti
operasyonları rahatlıkla yapılabilir.
ADENOİDLER (Geniz eti-Geniz
bademciği)
Genzi eti de denilen adenoidler aynı bademcik gibi lenfoid dokudadır.
Burun boşluğunun arka kısmı ile damağın yani boğazın üst kısmında yer
alır.
Nasofarenx (geniz) deki lenfoid dokuların büyümeleri (hipertropisi) ve
enfekte olmaları (iltihaplanmaları) ekseri bademcikler ile birliktedir.
ENFEKSİYONLAR SONUCU BÜYÜYEBİLDİĞİ GİBİ ALLERJİK NEDENLERLEDE
BÜYÜYEBİLİR.
Adenoidlerin büyümesi nasofarenx kubbesini doldurarak; havanın b
urundan geçmesini önler ve kulakta nasofarenxe acılan östaki borularını tıkar
orta kulak enfeksiyonu ve işitme bozukluğu yaratır.
Bu durumda; ağızdan soluma, süregelen burun akıntısı, burundan konuşma
(rinolali) karekteristikdir.
Burundan solunum yapılamaması burundan geçişte ısınıp süzülen havanın
direkt ağızdan soğuk ve süzülmeden alınması sonucu larenx de oluşan tahriş
özellikle geceleri gelen öksürük krizleri ile karşımıza çıkar.
Adenoidlerin büyklüğünde: İştahsızlık, yorgunluk, horlama, huzursuz
uyku, uykudan ağlayarak uyanma, tat ve koku duyusunda bozulma, büyüme,
gelişmede durgunluk , giderek yüzün şekil bozukluğu (üst dişlerin öne itilmesi,
yüzün çirkinleşmesi, ağzın devamlı açık oluşu nedeni ile aptal bir görünüm-
Facies adoneicus) ayrıca diş gıcırdatma ve boyun lenf bezlerinde şişmede sık
görülür.
ADENOİDEKTOMİ (GENİZ ETİ
OPERASYONU)
·
Adenoidlerin çok büyük oluşu tekrarlayan enfeksiyonlar.
·
Östaki tüpüne etki (tıkama) ile orta kulakta sıvı birikimi (efüzyon) veya süre
gelen orta kulak enfeksiyonu.
·
İşitme kaybı oluşturması.
·
Süregelen sinüsitis (sinüs deliklerinin tıkanması)
·
Sürekli ağızdan solunum ve abartılı horlama.
·
Uyku apnesi, uyku bozuklukları.
·
Adenoid yüz (aptal görünüm) gelişmesi.
·
Tekrarlayan veya süregelen naso farenjitis.
Geniz eti operasyonu için endikasyon oluştururlar.
ADENOTONSİLLEKTOMİ (BADEMCİK VE
GENİZ ETİ OPERASYONU)
·
Sık tekrarlayan iltihaplar: yılda 5-7 atak, iki yıl süresince 5 atak, üç yıl
süresince yılda 3
atak gibi .
Özet olarak yılda ortalama 4 ten fazla atak olursa okul çağı
çocuklarında 6 ayda 3-5 atak oluşursa depo penisilin ile koruma
uygulanır ancak yakınmalar devam ederse operasyon şarttır.
·
Tekrarlayan bademcik iltihabına bağlı ateşli havale veya kalp kapakçık
hastalığı oluşursa (operasyon; enfeksiyon sayısını azaltır ancak akut
romatizmal ateşi önlemez)
·
Tedavilere inatçı süregelen bademcik iltihapları, tekrarlayan boyun lenf bezi
iltihapları.
·
Peritonsiller apseler (bademcik ve çevre dokuyu saran yumuşak dokuda oluşan
apselerdir çok ciddi bir tablodur).
·
Yutmayı ve solunumu güçleştiren, beslenme,gelişme,konuşma bozukluğuna sebep
olan büyümüş geniz eti ve bademcikler, devamlı ağız solunumu, abartılı
horlama, uyku apnesi, uyku bozuklukları.
·
Kronik tonsillitis -süregelen bademcik iltihabı-( Bu tabloda bademcik kriptleri
arasında beyaz renkli peynirimsi maddeler oluşur.)
·
Difteri taşıyıcılığı.
·
Bademcik tümörü şüphesi.
Bütün bunlar mutlak alınma sebeplerini
oluştururlar.
RELATİF( NİSPİ) ENDİKASYONLAR
· Cervical
lenfadenid (Boyun lenf bezleri iltihabı).
· Tekrarlayan
üst solunum yolu enfeksiyonu.
· Beta
hemolitik streptokok enfeksiyonlarından sonra oluşan sistemik hastalıklar
örneğin(Akut romatizmal ateş, glomerulonefritis gibi).
· Ateşli
havalelere sebep olan bademcik enfeksiyonları.
OPERASYON: Enfeksiyon geçtikten iki üç hafta sonra yapılır.
Operasyon gerektiği, şart olduğu halde bademcik ve geniz etinin immün
sistem için gerekliliği birçok ailede tereddüt yaratmaktadır. Ancak bunların
immün sistem için gerekliliği immünolojik cevap ve hastalıkları önlemedeki
rolleri bugün için şüphelidir.
KOMPLİKASYON: En çok korkulan kanamadır çocukların %3 ünde
sıklıkla operasyondan sonraki ilk 24 saatte bazen de operasyondan 10 gün sonra
oluşabilir.
Ödem: Operasyon alanında nadiren oluşur ve solunum sıkıntısı
yaratabilir.
KONTRENDİKASYON (Operasyonun yapılamama durumu) :
· Pıhtılaşma
bozuklukları.
· Yarık
damak.
· Çocuk
felci salgınları dönemi.
· Boğazda
akut enfeksiyon varsa.
· Küçük
dilin iki parçalı (bifid uvula) durumlarında çocuklarda hipernasal konuşmaya
yol açacağı için operasyon yapılamaz.