Ödül Eksikliği Sendromu: Şunu bir düşünün: Beynimizin ödül sistemi, bizi başarının peşinden koşmaya motive eden, iyi hissettiren bir kimyasal olan dopaminle çalışır. Ancak DEHB'li beyinler için bu ödül sistemi adeta zoru başarmak gibidir. "Hadi yapalım!" hissini uyandırmak için çok daha fazla dopamin gerekir.
Gecikmiş Tatminsizlik: Başkalarını uzun vadeli hedeflere ulaşmaya teşvik eden o heyecan mı? Ulaşılması zor bir ödül sistemi yüzünden mi? DEHB'li beyinler için bu, daha çok hafif bir fısıltı gibi. Uzaktaki teslim tarihlerinin daha az motive edici görünmesine şaşmamalı!
Uyarım Arayışı: Peki, DEHB'li bir beyin ne yapmalı? Genellikle hızlı dopamin atakları arayışına girer. Yenilik, heyecan, anında tatmin - bunlar dopamin patlaması vaat eden siren çağrılarıdır. Ancak bu hızlı çözümler o anda iyi hissettirse de, genellikle motivasyonda iniş çıkışlara yol açarak daha büyük hedeflere ulaşmayı daha da zorlaştırır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Bir Beyni Ne Motive Eder?
Baskı: Baskı, hepimizin arka cebinde taşıdığı, gerektiğinde kullanmaya hazır motivasyon kaynağıdır. Üretimi en kolay olanıdır ve (çoğu zaman) güvenebileceğiniz bir şeydir.
Baskı, yarın sabah teslim etmeniz gereken ödev, patronunuzun üç hafta önce teslim etmesi gereken raporu istemesi ve eşinizin unutulmuş bir yıldönümü için ağlaması.
En sık kullanılan motivasyon aracıdır çünkü üretmesi en kolay olanıdır. Şu anda o projeye başlamak istemiyor musunuz? Birkaç hafta bekleyin - teslim tarihinden birkaç saat önce, çok daha ikna edici gelecektir.
Baskı nasıl çalışır: Herhangi bir şekilde baskı hissettiğimizde, vücudumuz stresle başa çıkmak ve onu sürdürmek için dopamin ve adrenalin salgılar . Bu dopamin, dopamin açlığı çeken beyinlerimizi besler ve odaklanmamızı sağlayarak, baskı dolu her ne görev olursa olsun onu çok daha ilgi çekici hale getirir.
3 Tip Baskı:
Kişilerarası baskı
Bu, başkalarının size uyguladığı baskıdır; ister ihtiyaçları, ister hayal kırıklıkları, ister öfkeleri olsun. Kocanızın yan komşunuza verdiği tepkiler veya siz Candy Crush'ın bir sonraki seviyesini geçmeye çalışırken çocuğunuzun ısrarla gömleğinizin eteğini çekiştirmesidir.
Zaman Baskısı
Bu, asırlardır ertelemenin etkili bir sonucudur. Zaman baskısı, ödev teslim tarihinden bir gece öncesine kadar beklediğimizde doğal olarak artar ve büyük bir sunumdan önceki çaresiz gece uykusuyla bizi doğrudan vurur. Sınav öncesi geceleri çalışma performansının zirvede olması zaman baskısına iyi bir örnektir. Zaman baskısı, DEHB beyninin önemli olana odaklanıp gerisini görmezden gelmesine neden olur, önemli olan olarak da en yakın tarihte olanı algılar ya da ileri tarihli olanı erteler.
Finansal Baskı
Finansal baskı, banka hesaplarımıza ve ödeme dengemize baskı yaparak bizi sorumlu tutar. Gecikme ücretleri ve faiz uygulamaları arkasındaki temel düşünce budur. Ancak, DEHB beyni için en az güçlü baskıdır çünkü cezaya, ödüle verdiği tepki kadar iyi tepki vermez. Bununla birlikte, finansal baskı yeterince büyük ve anlamlı hale gelirse, DEHB beynini oldukça hızlı bir şekilde harekete geçirebilir.
Yeterince beklerseniz, her türlü baskı kendiliğinden gelecektir. Yeterince zamangeçerse,15 Nisan mutlaka gelecektir; Amazon kocanızı tezgahta uzun süre bekletmeyedevam ederse, kocanız sizi rahatsız etmeye başlayacak ve elektrik faturasını ödemeyi unutacaktır; gecikme ücretleri de birikmeye başlayacaktır. Baskı yaratmanıza gerek yok çünkü kaçınılmaz olarak size geri dönecektir.
İlgi/Tutku:
Hangi DEHB'li "Neden bilgisayar oynarken bu kadar odaklanırken kitap okuyup ödevlerini yapmıyorsun?" cümlesini duymamıştır ki?
Bu durum kafa karıştırıcı ve son derece sinir bozucu.
Harekete geçebilir, odaklanabilir ve ilginizi çeken şeylere tamamen odaklanabilirsiniz; ancak o şeyi, içsel bir zevk veya dürtü içermeyen bir şeyle değiştirirseniz, beyninizin treni aniden durur.
İlgi ve tutku, her zaman aradığı dopamini serbest bırakır. Beyni harekete geçirir ve o ilgiye doğru yönlendirir. Beynimizin başlamasını engelleyen başlangıç engelini, hafif bir hız tümseğine dönüştürürler.
Ama pek de ilgi çekici olmayan bir görev mi?
Bu başlangıç engeli, iki katlı bir duvarla da aynı olabilir. Tırmanmak için gereken enerji miktarı neredeyse imkansız gibi görünüyor.
Yarışma
Tutkulu bir basketbol oyuncusu olan keşim Serhat, birkaç ay önce bir maçtan eve fazlasıyla bitkin bir halde geldi. Maçı sorduğumda, oyunda 20 yaşında bir adamın ondan çok daha iyi oynadığını söyledi.
Peki, Serhat kendi yaşını mı yoksa çok daha yavaş, daha az antremanlı olduğunu düşündü mü? Hayır! Tabii ki hayır - o hızlandıkça peşinden koştu ve bu süreçte 45 yaşındaki bedenini yordu.
Rekabet, DEHB'li beyni harekete geçiriyor.
Heyecan ve hareketlilik kazandırır ve aniden mücadele, başlamaktan ziyade kazanmakla ilgili hale gelir ve bu da başlangıç engelini etkili bir şekilde ortadan kaldırır. Öyle ki, yakın zamanda yapılan bir araştırma, DEHB'li beyinlerin rekabetçi durumlarda daha iyi performans göstermekle kalmayıp, daha özgün fikirler bile ürettiğini ortaya koydu!
Herkes rekabete yanıt vermez. Çeşitli psikolojik faktörler, rekabetin DEHB'li bir beyni bile aniden durdurabilmesine neden olabilir. Yani, bu sizin için işe yaramazsa, yalnız değilsiniz. Ancak yanıt veren beyinler için güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir.
Yenilik
Parlak ve yeni bir şeyden daha ilgi çekici çok az şey vardır. Bunu her gün öğrenci ve danışanlarımla birlikte görüyorum; daha önce görmedikleri herhangi bir şey karşılığında en değerli eşyalarını bir an bile tereddüt etmeden feda ediyorlar.
Beyinlerimiz yeniliği keşfetmeye programlanmıştır; bu, öğrenmemize yardımcı olan ve bizi güvende tutan şeylerden biridir.
DEHB'li beyin de yeniliğe aynı şekilde ilgi duyar, ancak bunu daha da büyük bir şevk ve coşkuyla yapar. Çünkü yenilik, beynimizdeki dopamini artırır - ve dopamine aç DEHB'li beyin? İşte bu, kaçırılmayacak kadar iyi bir şey!
Aslında araştırmalar, DEHB ve nörotipik beyinlerin fMRI'larına baktığımızda, DEHB beyinlerinin yenilikle karşılaştıklarında nörotipik beyinlere göre çok daha fazla aktivasyon ve heyecan yaşadıklarını göstermektedir. Yani yeni ilişkiler, yeni projeler, yeni fikirler ve yeni görevler; DEHB'yi çok az şeyin tetikleyebileceği gibi tetikler. Ne yazık ki, yenilik zamanla etkisini yitirir. Bu yüzden, yeniliğin sizi harekete geçirmesinden sonra daha fazla ivme yaratmanın yollarını bulmanız gerekir . Peki ya başlamak? Mücadelenin yarısından fazlası bu.
Mizah
Bu, henüz araştırmalarda başlangıç aşamasında olan bir joker. Ancak klinik çalışmalarda o kadar sık gördüğümüz bir şey ki, bahsetmeye değer. Araştırmalar, ortalama olarak, DEHB'li beyinlerin nörotipik beyinlerden daha komik olduğunu öne sürüyor. (Tamam, tam olarak bunu söylemediler; bunu çok daha araştırma odaklı terimlerle söylediler, "daha yüksek humoral keskinlik" ama evet, DEHB'li beyinler komik!).
Mizah, sosyal bağlantı ve yaratıcılığın harika bir karışımı olduğundan -ki ikisi de DEHB'li beyinler için son derece ödüllendiricidir- mizahın bir güç olduğu insanlar için, bir şaka yapıldığında yaşanan o coşkunun veya eğlenildiğinde yaşanan o iyi hissetme duygusunun motivasyonu artırması mantıklıdır.
